Dark patterns, internet üzerindeki platformlarda kullanıcıları yanıltmak ve manipüle etmek amacıyla tasarlanan çeşitli teknikleri ifade eder. Bu teknikler genellikle kullanıcıların istemeden veya farkında olmadan belirli bir eylemi gerçekleştirmesini sağlayarak, genellikle satın alma ya da abonelik gibi hedeflere ulaşmayı amaçlar. Dark patterns, çoğunlukla kullanıcı deneyimini kötüleştirmek veya yanıltıcı bilgiler sunarak kullanıcıları zor durumda bırakmak için kullanılır.
Örneğin, bazı e-ticaret sitelerinde alışveriş yaparken ürün eklemek ya da satın almak için tasarlanan butonlar belirgin şekilde vurgulanabilirken, iptal veya üyelikten çıkma gibi işlemler için gereken butonlar daha az dikkat çekebilir veya gizlenebilir. Bu şekilde, kullanıcılar istemeden istenen eylemi gerçekleştirebilirler.
Dark patterns’in kullanımı son yıllarda artmış olup, çeşitli etik sorunlara ve kullanıcıların güvenilirliği konusunda endişelere neden olmaktadır. Kullanıcı deneyiminin olumsuz yönde etkilenmesi ve güven kaybı, markaların uzun vadede zarar görmesine neden olabilir.
Bunun yanı sıra, dark patterns’in yasal düzenlemelerle sınırlandırılması veya kontrol altına alınması da tartışma konusudur. Bazı ülkelerde dark patterns kullanımı belirli kurallara tabi tutulmuş olup, bu tür uygulamaların yasal sonuçları olabilir.
Özellikle kullanıcıların bilinçli bir şekilde güvenli ve dürüst bir dijital deneyim yaşamalarını sağlamak amacıyla, dark patterns’in etkileri ve kullanımı üzerine daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Kullanıcıların bilinçlenmesini sağlayacak eğitimler ve bilinçlendirme kampanyaları da bu konuda önemli bir rol oynayabilir.